مکانوتراپی یک روش درمانی است که از تمرینات ورزشی برای بهبود بیماری‌های جسمی و بازگرداندن سلامتی استفاده می‌کند. این اصطلاح مشابه الکتروتراپی و دارو درمانی است که به ترتیب از روشهای الکتریکی مانند اولتراسوند و کاربردهای دارویی برای درمان بیماری‌ها بهره می‌برند. این روش درمانی شامل تمرینات متنوعی است که به افزایش ترمیم بافت کمک می‌کنند.
انتقال مکانیکی پدیده‌ای است که در آن سلول‌های بدن بارهای مکانیکی را حس کرده و به آنها پاسخ می‌دهند. ساختار بدن انسان به‌گونه‌ای است که نیروهای فیزیکی را شناسایی، تولید و به آنها واکنش نشان می‌دهد. در واقع، فیزیوتراپی یا حرکت بدن تأثیر مستقیمی بر بافت‌ها و سلول‌های ما دارد. مکانوتراپی به‌عنوان یک روش درمانی برای پاسخگویی به این نیاز معرفی می‌شود. با مطالعه این مقاله می‌توانید جزئیات بیشتری درباره مکانوتراپی کسب کنید و به پاسخ پرسش خود درباره مکانوتراپی چیست؟ دست یابید.
اگر شما هم علاقه‌مند به آشنایی با روشهای مختلف فیزیوتراپی هستید، و قصد دارید دوره درمان خود را در بهترین کلینیک فیزیوتراپی، و زیر نظر یک پزشک متخصص و دارای مدرک دکترای حرفه‌ای فیزیوتراپی در ایران سپری کنید.
می‌توانید از طریق تکمیل فرم رزرو نوبت؛ فیزیوتراپیست ذاكر مشفق دکترای حرفه ای فیزیوتراپی در ایران با سال ها تجربه کار در کشور کانادا عضو انجمن فیزیوتراپی ایران و کانادا ارتباط برقرار کرده و از مشاوره و هماهنگی‌های لازم جهت مراجعه حضوری، بهره‌مند شوید. همچنین لازم به ذکر است که با رزرو نوبتبه صورت آنلاین؛ از ۱۰ درصد تخفیف خدمات درمانی هم برخوردار خواهید شد.
تجهیزات مورداستفاده در مکانوتراپی
افرادی که به دلایل مختلف دچار محدودیت‌های حرکتی و کاهش قدرت در مفاصل و عضلات شده‌اند، از تجهیزات مکانوتراپی برای بهبود دامنه حرکتی و بازگشت قدرت استفاده می‌کنند. برخی از این تجهیزات عبارت‌اند از:
- انجام کشش در هنگام حرکت (Traction with Movement)
- پارالل یا میله‌های موازی برای راه‌رفتن
- تخت ترکشن یا کشش الکتریکی (دیجیتالی)
- شولدر ویل یا چرخ شانه (Shoulder Wheel)
- شولدر بار یا نرده‌بان شانه (Shoulder Bar)
- فریم یا محفظه فلزی به همراه طناب، قرقره، فنر
آشنایی با چند روش تمرین در مکانوتراپی
در مکانوتراپی یا تمرین درمانی، حرکات متعددی با استفاده از دستگاه‌های ورزشی مختلف انجام می‌شود که هر کدام از این حرکات مزایای خاص خود را دارند. در اینجا برخی از تمرینات مکانوتراپی معرفی شده‌اند تا افراد با روشهای ورزش درمانی آشنا شوند.
پارالل (آموزش راه‌رفتن)
روش پارالل نوعی تمرین برای آموزش و تقویت مهارت راه رفتن است. این روش برای افرادی که به دلایل مختلف دچار محدودیت حرکتی هستند، استفاده می‌شود. در روش پارالل، از دو میله با ارتفاع‌های مختلف که برای افراد با قدهای متفاوت طراحی شده‌اند، استفاده می‌شود. این تمرین برای بازآموزی راه‌رفتن و تقویت حرکتی اندام‌های تحتانی بسیار مؤثر است.
ترکشن یا کشش
روش ترکشن یا کشش به منظور ایجاد نیروی کششی استفاده می‌شود. این روش برای درمان بیماری‌های ستون فقرات و اندام‌های تحتانی با ایجاد نیروی کششی بر روی مهره‌های گردن و دیسک‌های کمر و همچنین حرکات کششی اندام‌های تحتانی مانند زانو و لگن به کار می‌رود.
شولدر ویل یا چرخ شانه
برای افزایش دامنه حرکتی و چرخشی در مفاصل و قسمت‌های مختلف بدن، از دستگاه شولدر ویل یا چرخ شانه استفاده می‌شود. بیمارانی که با کاهش دامنه حرکتی در مفصل شانه مواجه هستند، با استفاده از شولدر ویل می‌توانند حرکاتی مانند چرخش‌های داخلی (مثل بردن دست به پشت کمر)، چرخش‌های خارجی (مثل بردن دست به پشت سر) و بلند کردن بازو را تمرین کنند.
ست دوچرخه ثابت
دوچرخه ثابت یکی از مفیدترین تجهیزات مکانوتراپی است که کاربرد گسترده‌ای دارد. ست دوچرخه ثابت برای همه افراد قابل‌استفاده است؛ زیرا باعث افزایش تحرک و جلوگیری از بروز بیماری‌های ناشی از کم‌تحرکی می‌شود. این وسیله به تقویت و تحرک‌پذیری عضلات، افزایش استقامت و در برخی موارد رفع محدودیت‌های حرکتی کمک می‌کند. استفاده صحیح از دوچرخه ثابت می‌تواند به بهبود آمادگی جسمانی و جلوگیری از بیماری‌های ناشی از کم‌تحرکی کمک کند.
دوچرخه ثابت وسیله‌ای عالی برای ایجاد تحرک است، اما باید توجه داشت که استفاده صحیح از آن و رعایت نحوه صحیح رکاب‌زدن ضروری است تا از بروز مصدومیت جلوگیری شود.
ارگومتر
یکی از تجهیزات مفید و پرکاربرد در مکانوتراپی، ارگومتر است. این وسیله مشابه دوچرخه ثابت است، اما به جای پاها، برای تقویت دست‌ها استفاده می‌شود. دسته‌های ارگومتر به‌صورت دایره‌ای با دست حرکت داده می‌شوند. این دستگاه برای بیماران ام‌اس و افرادی که دچار فلج اندام تحتانی هستند، بسیار مفید است. علاوه بر این، ارگومتر برای افرادی که به دنبال تمرینات سبک و کم فشار هستند، یا می‌خواهند برنامه تمرینی هوازی خود را تغییر دهند و همچنین کسانی که در حال بازتوانی پس از آسیب یا جراحی هستند، کاربرد دارد.
دارگومتر
دارگومتر نیز یکی از تجهیزات مورد استفاده در مکانوتراپی است. این وسیله برای به حرکت درآوردن و فعالیت بازوها به‌صورت ترکیبی با دستگاه دوچرخه ثابت یا به‌صورت جداگانه به کار می‌رود.
دستگاه الیپتیکال
دستگاه الیپتیکال یکی دیگر از تجهیزات پرکاربرد در مکانوتراپی است که حرکاتی شبیه به دویدن یا شبیه‌سازی آن را ایجاد می‌کند. این دستگاه دارای سطوح مختلفی است که به‌راحتی قابل‌تنظیم می‌باشند؛ بنابراین هر فرد با هر سطح توانایی حرکتی می‌تواند از آن بهره‌مند شود. دستگاه الیپتیکال به تقویت هم‌زمان اندام‌های بالا و پایین بدن کمک می‌کند و برای افرادی که به بیماری‌های قلبی و عروقی مبتلا هستند و می‌خواهند قلب سالم‌تری داشته باشند، بسیار مناسب است. در نتیجه، همه افراد می‌توانند از مزایای استفاده از دستگاه الیپتیکال بهره‌مند شوند.
تمرین درمانی مقاومتی
روش HUR یکی از روشهای تخصصی در تمرین درمانی و توان‌بخشی است. تجهیزات توان‌بخشی HUR که در استرالیا ساخته شده‌اند، به طور کاملاً تخصصی برای استفاده در سراسر جهان طراحی شده‌اند. این تجهیزات از تکنولوژی فشار هوا برای تنظیم مقاومت استفاده می‌کنند که بستر قابل‌اعتمادی برای انجام تمرینات مفاصل فراهم می‌کند. همچنین، استفاده از فشار هوا برای تنظیم مقاومت باعث افزایش پیوسته فشار می‌شود که این امر برای به‌حداقل‌رساندن آسیب‌های ناشی از صدمات ورزشی کمک می‌کند.
فریم یا محفظه فلزی
در این روش با استفاده از طناب، فنر و قرقره، تعدادی از حرکات ورزشی نرمشی و درمانی موردنیاز برای بهبود بیمار توسط درمانگر تمرین و اجرا می‌شود. این دستگاه‌ها به درمانگر کمک می‌کنند تا حرکات متنوعی را برای بهبود وضعیت بیمار انجام دهند.
فواید و کاربردهای مکانوتراپی
مکانوتراپی نقش ویژه‌ای در بهبود بافت‌های مختلف بدن دارد که در ادامه مقاله مکانوتراپی چیست به بررسی هر یک از این فواید می‌پردازیم.
استخوان
استئوسیت‌ها به‌عنوان مکانیزم‌های حسگر اولیه برای ترمیم استخوان عمل می‌کنند. مطالعات اخیر روی افرادی که دچار شکستگی دیستال رادیوس شده‌اند نشان داده که بیماران با استفاده از فشرده‌سازی متناوب به‌عنوان مکمل مراقبت استاندارد، رشد استخوان قوی‌تری داشتند. فشرده‌سازی پنوماتیک منجر به تحریک بیشتر سلول‌های استخوانی و افزایش سرعت بهبودی می‌شود.
بهبود تاندون
در فرایند بهبودی تاندون، فاکتورهای رشد شبه انسولین، سایر فاکتورهای رشد و سیتوکین‌ها افزایش می‌یابند که این امر منجر به تکثیر سلولی و بازسازی بافت می‌شود. ازآنجاکه بهبودی در سطح سلولی رخ می‌دهد، استرس یا فشار بسیار کم بر تاندون می‌تواند باعث تغییر در تنظیم افزایشی شود و بهبودی مؤثر نخواهد بود. تاندون‌ها واکنش مثبتی به بارگذاری کنترل شده نشان می‌دهند.
غضروف مفصلی
غضروف مفصلی دارای سلول‌های حساس به حرکت است؛ بنابراین، در صورتی که این غضروف‌ها به صورت مکرر از طریق تمرینات ورزشی و روشهای مکانوتراپی تحریک شوند، عملکرد آنها به‌مرور زمان بهبود می‌یابد.
عضله
بارگذاری کنترل شده پس از یک دوره استراحت کوتاه برای تثبیت بافت اسکار، برای بهبود آسیب عضلانی آغاز می‌شود. مزایای بارگذاری شامل تراز بهتر میوتوب‌های در حال بازسازی، ترمیم سریع‌تر و کامل‌تر و کاهش آتروفی میوتوب‌های اطراف می‌باشد.
بدین ترتیب مکانوتراپی با تأثیر مثبت بر تاندون، غضروف مفصلی، استخوان و عضله، یک روش مؤثر در بهبود بافت‌های مختلف بدن است. این روش با بهره‌گیری از بارگذاری کنترل شده و تحریک مکانیکی، فرایند بهبودی را تسریع می‌کند و عملکرد بدن را بهبود می‌بخشد.
هزینه درمان با مکانوتراپی
هزینه درمان با مکانوتراپی بستگی به نوع تکنیک درمانی موردنیاز، تعداد جلسات، مدت‌زمان هر جلسه، و تعداد تکنیک‌های مورداستفاده دارد. به همین دلیل، هزینه‌ها ممکن است برای بیماران مختلف متفاوت باشد.
جمع‌بندی
مکانوتراپی به‌عنوان یک روش درمانی پرکاربرد، با استفاده از تمرینات فیزیکی و تجهیزات تخصصی، به بهبود حرکت و عملکرد بدن کمک می‌کند. این روش درمانی که تحت نظارت متخصصان فیزیوتراپی انجام می‌شود، برای افرادی که دچار مشکلات عضلانی، مفصلی و یا توان‌بخشی هستند، مناسب است. مکانوتراپی برای بهبود دامنه حرکتی، تقویت عضلات، کاهش درد و التهابات و تسریع فرایند بهبودی پس از آسیب‌های جسمانی مختلف کاربرد دارد. مرکز فیزیوتراپی کیانپارس اهواز تحت مدیریت دکتر ذاکر مشفق، با ارائه خدمات مکانوتراپی حرفه‌ای و با استفاده از تجهیزات پیشرفته، به افراد در بهبود کیفیت زندگی و بازگشت به فعالیت‌های روزمره خود کمک می‌کند.
سؤالات متداول
- مکانوتراپی چیست و چگونه کار می‌کند؟
مکانوتراپی یک روش درمانی است که از حرکت و تمرینات فیزیکی برای بهبود بافت‌های بدن استفاده می‌کند. این روش با استفاده از تجهیزات تخصصی، مانند ارگومتر، دوچرخه ثابت و دستگاه الیپتیکال، به تقویت عضلات، افزایش دامنه حرکتی، و بهبود عملکرد بدن کمک می‌کند. مکانوتراپی با ایجاد تحریک مکانیکی بر سلول‌ها و بافت‌ها، فرآیندهای بازسازی و ترمیم را تسریع می‌کند.
- چه کسانی می‌توانند از مکانوتراپی بهره‌مند شوند؟
مکانوتراپی برای افراد با مشکلات مختلف جسمانی، از جمله بیمارانی که دچار آسیب‌های عضلانی، مشکلات مفصلی، ضایعات نخاعی، یا محدودیت‌های حرکتی هستند، مفید است. این روش همچنین برای کسانی که نیاز به بازتوانی پس از جراحی یا آسیب دارند و حتی افرادی که به دنبال تقویت توانایی‌های جسمانی خود و جلوگیری از بروز بیماری‌های ناشی از کم‌تحرکی هستند، مناسب می‌باشد.
چگونه می‌توان تاثیرات روانی و روان‌شناختی فیزیوتراپی بعد از جراحی اندام‌ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد و از طریق مشاوره‌های روان‌شناختی به بیماران کمک کرد؟
فیزیوتراپی چگونه می‌تواند به بهبودی درد‌های مفصلی و عضلانی کمک کند؟
فیزیوتراپی چطور می‌تواند به بهبود عملکرد بیمارانی با این مرض در قسمت پا و بازوها و دست هستند، کمک کند؟
فیزیوتراپی چطور می‌تواند به نقاحت بیمارانی با این مرض در مفاصل مانند آرتروز هستند، کمک کند؟
چگونه می‌توان از فیزیوتراپی در نقاحت بیمارانی با این مرض در قسمت دست و شکم و لگن هستند، استفاده کرد؟
تاثیر تمرین در فیزیوتراپی کیانپارس می تواند بهبودی عملکرد افراد با مشکلات مفصلی مانند آرتروز و آسیب‌های ورزشی کمک کنند و ب‌چه صورت می‌توانند به کاهش درد و بهبود انعطاف پویایی مفاصلی کمک کند؟