شما در طول روز چقدر ورزش می‌کنید؟ آیا می‌دانستید که تمرینات ورزشی میتوانند به طرز چشمگیری وضعیت آسیب‌دیدگی بدن را بهبود بخشند؟
در میان روشهای درمانی که توسط فیزیوتراپیست‌ها ارائه می‌شوند، تمرین درمانی (Exercise Therapy) جایگاه ویژه‌ای دارد و علاوه بر بهبود و پیشگیری از آسیب‌های ممکن، به تقویت عضلات بدن نیز کمک میکند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نقش و کاربرد اکسرسایز تراپی در فیزیوتراپی، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
اکسرسایزتراپی در فیزیوتراپی چیست؟
اکسرسایز تراپی (Exercise Therapy) یا تمرین درمانی، یکی از مفاهیم اساسی و پرکاربرد در فیزیوتراپی است که نقش حیاتی در بهبود و بازسازی عملکرد فیزیکی بیماران دارد. این نوع درمان با بهره‌گیری از تمرینات و حرکات خاص به تقویت و بهبود عضلات، مفاصل و سیستم عصبی افراد کمک میکند، عملکرد حرکتی بدن را بهبود می‌بخشد و در نهایت به درمان بیماری‌ها می‌انجامد.
این روش درمانی بر پایه اصول علم فیزیک (بیومکانیک) و دانش اعمال نیروها بنا شده و برای تقویت و درمان مشکلات مختلف اندام‌های حرکتی به کار می‌رود. در تمرین درمانی، تمرکز بر افزایش ظرفیت عملکردی عضلات، مفاصل و سایر اجزای حرکتی بدن است. این تغییرات میتوانند از طریق تمرینات تقویتی، تعادلی و تکنیک‌های ویژه بهبود یابند. هدف اصلی تمرین درمانی، افزایش انعطاف مفاصل، بهبود قدرت و تحمل عضلات، بهبود کنترل حرکتی و افزایش تعادل و در نهایت بازگرداندن بیمار به زندگی عادی و انجام فعالیت‌های روزمره و ورزشی است.
کاربرد اکسرسایز تراپی در فیزیوتراپی برای درمان ناهنجاری‌ها، اختلالات و همچنین ترمیم آسیب‌های فیزیکی ثابت شده و این نوع درمان برای بسیاری از ناهنجاری‌های ستون فقرات مانند قوز پشت و اسکلیوز و آسیب‌های ارتوپدی مانند درد شانه، گردن درد، کمردرد، زانو درد، مچ درد و اختلالات مشابه استفاده می‌شود.
تمرین درمانی یکی از مهم‌ترین و طولانی‌ترین بخش‌های فرایند درمان فیزیوتراپی است و فیزیوتراپیست‌ها به تأثیرات مثبت این روش در تکمیل درمان باور دارند. به‌طورکلی، در فرایند فیزیوتراپی در منزل یا در کلینیک فیزیوتراپی، پس از مراحل درمان با دستگاه‌های فیزیوتراپی، برای تقویت و افزایش عملکرد تمرین درمانی انجام می‌شود. درواقع، تمرین درمانی بخش مهمی از الزامات درمان و آیین‌نامه کلینیک‌های فیزیوتراپی است.
تمرین درمانی برای چه افرادی مناسب است؟
تمرین درمانی یا ورزش‌های فیزیوتراپی، بسته به نوع و میزان آسیب در بخش‌های مختلف بدن، انجام می‌شود و ممکن است همه تکنیک‌های آن برای هر فردی مناسب نباشد. گاهی برخی از تکنیک‌ها میتوانند منجر به آسیب یا عوارضی در بدن شوند. این تمرینات بیشتر برای افراد زیر مناسب است:
- افرادی که جراحی‌های مختلفی انجام داده‌اند و به دنبال بازگشت به فعالیت‌های شغلی، ورزشی و روزانه خود هستند.
- سالمندان و کسانی که با محدودیت‌های حرکتی مواجه هستند.
- افرادی که دچار آسیب‌هایی مانند دررفتگی استخوان، شکستگی استخوان، پارگی عضلات، تاندون‌ها، رباط‌ها و آسیب‌های عصبی شده‌اند.
- افرادی که با فلج و محدودیت‌های عضلانی دست و پنجه نرم میکنند.
- افرادی که به مدت طولانی در بستر بیماری بوده‌اند، از جمله کسانی که در کما بوده‌اند یا دچار سکته قلبی یا مغزی شده‌اند.
- افرادی که بدنشان انعطافپذیری کمتری دارد و از خشکی و اسپاسم عضلانی رنج می‌برند.
- افرادی که نمی‌خواهند تحت درمان‌های تهاجمی (جراحی) قرار بگیرند.
- افرادی که به بیماری‌هایی مانند آرتروز، روماتیسم، پوکی استخوان مبتلا هستند و می‌خواهند از تشدید این مشکلات و بروز آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری کنند.
- ورزشکاران حرفه‌ای که می‌خواهند مقاومت بدنشان را در برابر آسیب‌ها افزایش دهند و از بروز آنها پیشگیری کنند.
- افرادی که با بیماری‌های اسکلتی مادرزادی روبرو هستند و می‌خواهند از وخیم‌تر شدن آن جلوگیری کنند.
مزایای اکسرسایز تراپی
نقش‌ها و مزایای اصلی تمرین درمانی در فیزیوتراپی عبارت‌اند از:
بهبود تعادل و کنترل حرکتی
تمرینات اکسرسایز تراپی به بهبود تعادل و کنترل حرکتی افراد کمک میکنند که در نهایت می‌تواند از افتادن و آسیب‌های مرتبط جلوگیری نماید.
تقویت عضلات
تمرینات کمک میکنند تا افراد عضلات خود را تقویت کرده و قدرت و استقامت آنها را افزایش دهند. این امر می‌تواند به بهبود توانایی انجام وظایف روزمره و حرکات ضروری کمک کند.
ارتقای کیفیت زندگی
تمرین درمانی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی، به‌ویژه برای سالمندان، کمک کند. در فرایند تمرین درمانی فیزیوتراپی سالمندان، بهبودی در عملکرد روزمره، توانایی انجام ورزش‌ها و فعالیت‌های تفریحی قابل مشاهده است.
بازسازی بعد از آسیب‌ها
تمرین تراپی به بازسازی عملکرد حرکتی پس از آسیب‌ها و جراحی‌ها کمک کرده و به بهبود سریع‌تر کمک میکند.
کاهش درد و التهاب
برخی از ورزش‌ها در تمرین درمانی میتوانند به کاهش درد و التهابهای مرتبط با مشکلات عضلانی و مفصلی کمک کنند.
انواع تمرینات ورزشی و فیزیوتراپی
تمرین درمانی و ورزش‌های فیزیوتراپی در کلینیک‌های فیزیوتراپی باتوجه‌به اهداف مختلف، به چند دسته تقسیم می‌شوند و هر کدام شامل تکنیک‌های خاصی هستند:
تمرینات عملکردی و تقویتی
این دسته از تمرینات برای تقویت عملکرد مفاصل طراحی شده‌اند و انجام آنها قبل و بعد از جراحی بسیار مفید است. این تمرینات به افزایش قدرت و بهبود عملکرد عضلات و مفاصل کمک میکنند. تمرینات عملکردی و تقویتی به سه دسته ایزوتونیک، ایزومتریک و ایزوکینتیک تقسیم می‌شوند و تکرار آنها کم است. این تمرینات با استفاده از دمبل، توپ طبی، وزنه و دستگاه‌های سایبکس انجام می‌شوند.
تمرینات دامنه حرکتی
این تمرینات برای کنترل و افزایش دامنه حرکتی مفاصل انجام می‌شوند و به مفصل کمک میکنند تا در محدوده طبیعی حرکتی خود حرکت کند. تمرینات دامنه حرکتی شامل فعال، غیرفعال و فعال کمکی هستند:
- تمرینات دامنه حرکتی فعال مفصل: حرکاتی که توسط شخص یا دستگاه بر روی یک مفصل انجام می‌شود.
- تمرینات دامنه حرکتی غیرفعال مفصل: تمریناتی که توسط بیمار انجام می‌شود و کسی در انجام آنها دخالت ندارد.
- تمرینات دامنه حرکتی فعال کمکی: این تمرینات توسط بیمار و کمک‌کننده یا بیمار و دستگاه به طور مساوی انجام می‌شود.
تمرینات انعطافپذیری یا کششی
تمرینات کششی و انعطافپذیری برای حفظ دامنه حرکتی مفاصل و افزایش انعطافپذیری آنها طراحی شده‌اند. این تمرینات شامل پیلاتس، یوگا، تای چی و… هستند. افرادی که با محدودیت‌های حرکتی مفصل و کاهش انعطافپذیری مواجه‌اند، از این تمرینات بهره می‌برند.
تمرینات استقامتی
این تمرینات بر روی بیشتر عضلات بدن انجام می‌شوند و به افزایش استقامت بدن کمک میکنند. تمرینات استقامتی شامل پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، دویدن و… هستند.
تمرینات تعادلی و هماهنگی
این تمرینات به بهبود وضعیت قرارگیری بدن و برقراری تعادل در نواحی مختلف بدن کمک میکنند. ایستادن روی یک پا، ایستادن روی پنجه‌های پا و… از جمله تمرینات تعادلی هستند.
اصول و نکات ورزش درمانی
در ادامه مطلب کاربرد اکسرسایز تراپی در فیزیوتراپی باید اشاره کنیم که تمرین درمانی زمانی نتایج مثبت و رضایت‌بخش دارد و مانند سایر روشهای درمانی نیز دارای اهداف و اصول خاصی است. اولین اصل این است که تمرینات باید شامل انواع ورزش‌های فیزیوتراپی باشند و هر کدام برای ناحیه یا آسیب خاصی طراحی شده باشند. دومین اصل استفاده از پارامترهای صحیح فیزیوتراپی در تمرینات است. دیگر اصول شامل موارد زیر هستند:
- مشخص بودن تعداد دفعات تکرار تمرین
- تعداد دفعات انجام تمرینات در هفته یا روز
- مدت زمان انجام هر تمرین
- تعداد ست‌ها
علاوه بر این، تمرینات باید طبق استانداردهای فیزیوتراپی و با برنامه‌ریزی دقیق توسط فیزیوتراپیست انجام شوند.
جمع‌بندی
اکسرسایز تراپی در فیزیوتراپی نقش حیاتی در بهبود و تقویت عملکرد فیزیکی بیماران ایفا میکند. این روش با استفاده از تمرینات تخصصی، به تقویت عضلات، بهبود تعادل، کاهش درد و التهاب و بازسازی عملکرد حرکتی پس از آسیب‌ها کمک میکند. همچنین، این تمرینات میتوانند کیفیت زندگی را به‌ویژه برای سالمندان ارتقاء دهند. برای مشاوره و دریافت اطلاعات بیشتر درباره اکسرسایز تراپی، با مرکز فیزیوتراپی کیانپارس اهواز تماس بگیرید و از تخصص و تجربه حرفه‌ای این مرکز بهره‌مند شوید. امیدواریم که مطالعه مطلب نقش و کاربرد اکسرسایز تراپی در فیزیوتراپی برایتان مفید واقع شده باشد.
سؤالات متداول
- اکسرسایز تراپی چیست و چه کاربردی در فیزیوتراپی دارد؟
اکسرسایز تراپی یا تمرین درمانی، یکی از روشهای اصلی در فیزیوتراپی است که با استفاده از تمرینات تخصصی، به بهبود و تقویت عملکرد فیزیکی بیماران کمک میکند. این روش برای تقویت عضلات، افزایش انعطافپذیری، بهبود تعادل و کاهش درد و التهاب مورداستفاده قرار میگیرد.
- اکسرسایز تراپی برای چه کسانی مناسب است؟
اکسرسایز تراپی برای افرادی که از مشکلات عضلانی و مفصلی رنج می‌برند، کسانی که پس از جراحی نیاز به بازتوانی دارند، سالمندانی که دچار محدودیت‌های حرکتی هستند و ورزشکارانی که به دنبال افزایش استقامت و جلوگیری از آسیب‌های ورزشی هستند، بسیار مناسب است.
- اکسرسایز تراپی چگونه به کاهش درد و التهاب کمک میکند؟
تمرینات اکسرسایز تراپی با بهبود جریان خون و افزایش انعطافپذیری عضلات و مفاصل، به کاهش درد و التهابهای ناشی از مشکلات عضلانی و مفصلی کمک میکنند؛ همچنین این تمرینات میتوانند با تقویت عضلات، فشار روی مفاصل را کاهش دهند و از این طریق درد و التهاب را کم کنند.
چگونه می‌توان از تمرینات‌ورزشی فیزیوتراپی در کاهش درد مزمن بهره برد؟
چگونه می‌توان از تمرینات فیزیوتراپی در نقاحت بیمارانی با این مرض در قسمت صورت و گردن و شانه و دست و آرنج و بازو و مچ و پاهای جلو و پشت و کمر و ستون فقرات پایین و سینه و کمر و فیزیوتراپی پاها و بازوها و ساق پا هستند، بهره برد؟
چگونه فیزیوتراپی می‌تواند در کاهش درد عضلات و مفاصل کمک کند؟
چگونه می‌توان از فیزیوتراپی در کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی افرادی که مشکل میگرن یا سردردهای مزمن هستند استفاده کرد؟
چگونه می‌توان از تمرینات فیزیوتراپی در نقاحت بیمارانی با این مرض در قسمت صورت و گردن و شانه و دست و آرنج و بازو و مچ و پاهای جلو و پشت و کمر و ستون فقرات پایین و سینه و کمر و فیزیوتراپی پاها هستند، بهره برد؟
آیا فیزیوتراپی برای افرادی که فعالیت‌های روزانه‌شان نیازمند حرکت و تمرینات فیزیکی است، مناسب است؟