دمل های ریوی

دمل‌های ریوی مجموعه بزرگی از چرک هستند که در بافت ریه ایجاد شده و باعث عفونت باکتریایی می‌شوند. درواقع باکتری‌هایی که نباید در ریه‌ها وجود داشته باشند، سبب التهاب شده و درنتیجه دمل‌های ریوی ایجاد می‌شوند. علائم این عارضه متناسب با حاد یا مزمن بودن آن متفاوت خواهد بود و بسیاری از محققان و پزشکان علت دمل‌های ریوی را باکتری‌هایی می‌دانند که وارد دهان و گلو می‌شوند. عارضه دمل‌های ریوی و می‌تواند بسیار خطرناک باشد و درمان‌های متفاوت اما چالش برانگیزی دارد. در این مقاله قصد داریم به بررسی کامل این بیماری، نحوه تشخیص و چگونگی درمان آن بپردازیم؛ با ما همراه باشید.

دمل های ریوی چیست و چگونه ایجاد می شوند؟

دمل‌های ریوی حفره‌هایی پر از چرک هستند که درنتیجه یک عفونت باکتریایی در بافت ریه به وجود می‌آیند. عفونت با جمع شدن در فضا ریه باعث مرگ بافت‌ها خواهد شد. دمل‌های ریوی یا آبسه اختلال چالش‌برانگیزی بوده که می‌تواند یک تهدیدکننده جدی و خطرناک باشد. دمل‌های ریوی در بسیاری از مواقع به‌دلیل عفونتی دیگر در ریه ایجاد می‌شوند. در چنین وضعیتی بیماری و عفونت در اثر انسداد مجاری تنفسی، در قسمت‌های مختلف بدن ازجمله ریه‌ها منتشر می‌شود.

طبق تحقیقات انجام‌شده ایجاد دمل‌های ریوی از طریق سویه‌های مختلف باکتری بوده و می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. گاهی اوقات اعتیاد به الکل فرد را مستعد ایجاد دمل‌های ریوی می‌کند؛ زیرا افرادی که به الکل اعتیاد دارند اغلب با استفراغ و تغییر سطح هوشیاری مواجه خواهند شد که همین امر باعث افزایش احتمال استنشاق محتوای معده و باکتری در ریه‌ها خواهد شد. درنتیجه اعتیاد به الکل یکی از مهم‌ترین عوامل اصلی عفونت شناخته می‌شود. ضعف در سلامت عمومی و تغذیه نیز زمینه‌ساز ابتلا به عفونت و درنهایت دمل‌های ریوی است. به بیانی دیگر افراد مبتلا به سرطان، اچ‌آی‌وی، بیماری خودایمنی و افرادی که به‌تازگی پیوند عضو انجام داده‌اند، بیشتر در معرض دمل‌های ریوی هستند. همچنین در افرادی که اخیرا تحت بیهوشی و آرام‌بخش بوده‌اند نیز احتمال ایجاد دمل‌های ریوی وجود دارد.

علت تشکیل دمل های ریوی چیست؟

تشکیل دمل‌های ریوی علل مختلفی داشته و بسیاری از عوامل مستقیما بر ریه‌ها تاثیر می‌گذارند و فرد را مستعد ابتلا به این اختلال می‌کنند. برخی از مهم‌ترین علل تشکیل دمل‌های ریوی شامل موارد زیر است.

بهداشت ضعیف دهان و دندان

معمولا دمل‌های ریوی توسط باکتری‌هایی که در دهان یا گلو زندگی می‌کنند، ایجاد می‌شوند. این باکتری‌ها به درون ریه‌ها استنشاق شده و درنتیجه زمینه ایجاد عفونت را فراهم می‌کنند. در بسیاری از مواقع بیماری لثه نیز منشا باکتری‌هایی بوده که باعث دمل‌های ریوی می‌شود. البته بدن معمولا به واسطه سرفه از ورود باکتری‌ها به ریه جلوگیری می‌کند؛ اما این عفونت زمانی اتفاق می‌افتد که فرد به‌دلیل مصرف داروهای آرام‌بخش، مواد مخدر و الکل بیهوش یا بسیار خواب‌آلود باشد. درنتیجه قادر به سرفه کردن برای پاک کردن باکتری‌های تنفس‌شده نخواهد بود.

انسداد راه هوایی

یکی دیگر از دلایل تشکیل دمل‌های ریوی، انسداد راه هوایی است. اگر نایژه‌ها توسط تومور یا جسم خارجی مسدود باشند باعث تشکیل دمل‌های ریوی می‌شوند. در برخی مواقع نیز باکتری‌ها وارد ترشحات موجود در پشت ریه شده و این انسداد مانع از سرفه کردن ترشحات مملو از باکتری خواهد شد.

سیستم ایمنی ضعیف

در افرادی که سیستم ایمنی آن‌ها ضعیف است، دمل‌های ریوی احتمالا توسط ارگانیسم‌هایی ایجاد شوند که معمولا در دهان یا گلو یافت نمی‌شوند. همچنین سندرم‌های نقص ایمنی مادرزادی یا موارد اکتسابی همچون ایدز نیز می‌توانند زمینه ایجاد دمل‌های ریوی را فراهم کنند.

بیماری‌ های زمینه‌ ای ریه

دمل‌های ریوی در بسیاری از مواقع می‌توانند درنتیجه بیماری‌های شایع ریه همچون فیبروز سیستیک، برونشکتازی، کوفتگی ریه و سکته‌های انفارکتوس عفونی ایجاد شوند.

علل خونی

معمولا ایجاد دمل‌های ریوی از طریق خون امری نادر است؛ اما در برخی موارد باکتری‌ها یا لخته‌های خونی عفونی از نواحی عفونی بدن به واسطه جریان خون به ریه‌ها حرکت کرده و باعث ایجاد دمل‌های ریوی می‌شوند. هنگامی‌که باکتری‌ها یا لخته‌های خونی عفونی از محل عفونی دیگری و از طریق جریان خون به ریه‌ها برسند، باعث ایجاد دمل‌های ریوی خواهند شد.

علائم و نشانه های دمل های ریوی

علایم و نشانه‌های دمل‍‌های ریوی معمولا درطول هفته‌ها و به‌آرامی ظاهر می‌شوند؛ اما بسته به علت این عارضه، علائم آن نیز می‌تواند به‌طور ناگهانی رخ دهد. به‌طورکلی بارزترین علامت دمل‌های ریوی، سرفه است؛ اما از دیگر علائم و نشانه‌های دمل‌های ریوی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

تعریق شبانه

اگر تعریق شبانه به اندازه‌ای باشد که لباس یا ملحفه‌های شما خیس ‌شوند، می‌تواند یکی از نشانه‌های اصلی دمل‌های ریوی باشد. بسیاری از افرادی که مبتلا به دمل‌های ریوی هستند، متوجه تعریق در شب می‌شوند؛ اما در طول روز به‌دلیل نوسانات دمایی اولیه بدن متوجه آن نخواهند بود. توجه داشته باشید طی روز ممکن است تب خفیفی وجود داشته باشد؛ اما افزایش دما بدن آنچنان قابل‌توجه نیست که بدن شروع به تعریق کند. با ادامه یافتن تب هنگام شب، تفاوت دما می‌تواند سبب تعریق بیش‌ از اندازه شود.

خستگی

افرادی که دچار دمل‌های ریوی می‌شوند اغلب در طول روز با خستگی یا بی‌حالی بیش‌ از اندازه مواجه خواهند بود؛ چراکه بدن انرژی زیادی را برای ایجاد یک برای ایجاد ایمنی به‌منظور مبارزه با عفونت اعمال می‌کند. همین امر باعث افزایش مصرف انرژی بدن شده و انرژی کمتری برای فعالیت‌های روزانه باقی می‌ماند.

کاهش وزن

کاهش وزن یکی دیگر از مهم‌ترین علائم و نشانه‌های دمل های ریوی است. اگر دچار دمل‌های ریوی شده باشید، بدن برای مبارزه با عفونت نیاز به انرژی بالایی دارد. درنتیجه کالری دریافتی توسط بدن مصرف شده و به کاهش وزن منجر می‌شود.

تب

یکی از علائم رایج انواع عفونت‌ها همچون دمل‌های ریوی، تب است. تقریبا 80 درصد افرادی که دچار دمل‌های ریوی می‌شوند، تب و لرز را تجربه می‌کنند.

درد قفسه سینه به‌ همراه تنگی نفس

درد قفسه سینه هنگام تنفس، پلوریسی نامیده می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به دمل‌های ریوی این درد را هنگام دم احساس می‌کنند؛ چراکه افزایش ظرفیت ریه باعث کشیده شدن بافت این ناحیه خواهد شد. زمانی‌که بافت اطراف ریه‌ها درگیر دمل‌های ریوی شوند، با تنفس درد زیادی در قفسه سینه احساس می‌شود.

سرفه

سرفه نیز یکی دیگر از علائم بارز دمل‌های ریوی محسوب می‌شود؛ چراکه سلول‌های التهابی می‌توانند بافت ریه را تحریک کنند. تحریک در ریه‌ها و افزایش محتوا مخاطی می‌تواند منجر به سرفه برای دفع خلط شود. بسته به نوع باکتری، خلط خارج‌شده می‌تواند زرد یا سبز باشد.

سرفه همراه با خون

ریه دارای رگ‌های خونی فراوان است. ایجاد دمل‌های ریوی باعث فرسایش در رگ‌های خونی شده و درنتیجه سرفه ممکن است حاوی خون باشد. اگر دمل‌های ریوی در یک رگ خونی اصلی ایجاد و فرسایش یابند، این وضعیت بسیار خطرناک بوده و می‌تواند باعث خونریزی شدید شود.

تشخیص دمل های ریوی چگونه است؟

برای تشخیص دمل‌های ریوی پزشک ابتدا به بررسی سابقه سلامتی و اقداماتی که در آن از بیهوشی استفاده‌ شده است، می‌پردازد. همچنین در صورت مشکوک بودن به ایجاد دمل‌های ریوی، به تجزیه‌وتحلیل خلط و چرک خواهد پرداخت. در برخی مواقع نیز تکنیک‌های تصویربرداری مانند سی‌تی‌اسکن یا عکس‌برداری با اشعه ایکس به‌منظور بررسی محل قرارگیری عفونت در ریه‌ها و رد سایر بیماری‌ها تجویز می‌شود. برای عفونت‌های جدی‌تر نیز پزشک با استفاده از ابزاری به‌نام برونکوسکوپ از دمل‌های ریوی نمونه می‌گیرد.

عوارض دمل های ریوی

عدم درمان دمل‌های ریوی می‌تواند خطرات جبران‌ناپذیری را برای بیمار به‌همراه داشته باشد. در برخی موارد نیز احتمال پارگی در دمل‌های ریوی وجود دارد که یک مورد نادر، اما نگران‌کننده است. ازجمله عوارض احتمالی پاره شدن دمل‌های ریوی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.

• در اثر این پارگی عفونت به سایر نقاط بدن منتشر می‌شود و می‌تواند قسمت‌های دیگر بدن ازجمله مغز را نیز درگیر کند.
• پارگی دمل‌های ریوی می‌تواند منجر به خونریزی از دیواره ریه یا قفسه سینه شود که بسیار جدی و خطرناک خواهد بود.
• قسمت بزرگی از مایع آلوده در اطراف ریه آمیما بوده که در محل دمل‌های ریوی ایجاد می‌شود و برای برطرف کردن آن نیاز به درمان فوری پزشکی خواهد بود.
• زمانی‌که بین یک راه هوایی بزرگ درون ریه و فضای موجود در پوشش اطراف آن ارتباطی به وجود آید، فیستول رخ می‌دهد و اصلاح آن تنها با استفاده از جراحی امکان‌پذیر است.

نحوه درمان دمل های ریوی

در اغلب موارد دمل‌های ریوی با درمان‌های غیرجراحی بهبود می‌یابند. توجه داشته باشید که دریافت درمان در سریع‌ترین زمان ممکن باعث بهبودی هرچه سریع‌تر و جلوگیری از پیشروی بیماری خواهد شد. بنابراین در صورت مواجهه با هر یک از نشانه‌ها و علائم ایجاد دمل‌های ریوی باید سریعا به پزشک مراجعه کنید تا روش درمانی مناسبی را برای شما تجویز کند. در ادامه به بررسی بهترین روش‌های درمان دمل‌های ریوی خواهیم پرداخت.

آنتی‌ بیوتیک‌ ها

آنتی‌بیوتیک درمان اصلی دمل‌های ریوی محسوب می‌شود و در حدود 80 درصد مواقع تاثیرگذار خواهد بود. در برخی موارد ممکن است نیاز باشد که از انواع آنتی‌بیوتیک‌ها 6 ماه استفاده شود. پزشک همچنین تغییر شیوه زندگی همچون نوشیدن مایعات و خودداری از مصرف سیگار را درطول درمان توصیه می‌کند. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها اغلب از راه وریدی و متناسب با میزان عارضه ایجاد شده‌ انجام می‌گیرد. در صورت عدم بهبود با استفاده از این روش، ممکن است بیمار احتیاج به روش‌های درمانی دیگری نیز داشته باشد.

فیزیوتراپی

معمولا در کنار استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، پزشک توان‌بخشی ریه و بهره‌مندی از فیزیوتراپی را نیز توصیه می‌کند. برای انجام فیزیوتراپی قفسه سینه و ریه باید به مراکزی مراجعه کنید که به‌صورت تخصصی این دسته خدمات را ارائه می‌کنند. مجموعه فیزیوتراپی کیانپارس بهترین کلینیک فیزیوتراپی در ایران و اهواز بوده که خدمات فیزیوتراپی ریه و قفسه سینه را به‌صورت کاملا حرفه‌ای و با به بروزترین تجهیزات و روش‌های درمانی ارائه می‌کند. بنابراین اگر هر زمان به فیزیوتراپی در منزل و خدمات توان‌بخشی نیاز داشتید، این مجموعه بهترین گزینه برای شما خواهد بود؛ چراکه مرکز تخصصی کیانپارس امکان انجام این خدمات در منزل را برای افرادی که به‌دلیل شدت بیماری، کهولت سن یا راحتی بیشتر انجام تمرینات توان‌بخشی را در منزل ترجیح می‌دهند، فراهم نموده است.

جراحی

در برخی از موارد به اقدامات تهاجمی و جراحی برای تخلیه چرک درون ریه‌ها نیاز است. در این روش پزشک به برداشتن بافت ریه آلوده آسیب‌دیده اقدام می‌کند. توجه داشته باشید که انجام تمرینات توان‌بخشی بعد از این جراحی بسیار اهمیت دارد؛ چراکه یک روش تهاجمی بوده و انجام فیزیوتراپی بعد از جراحی قفسه سینه می‌تواند به بهبودی هرچه زودتر و بازگشت به عملکرد عادی شما کمک کند.

سخن پایانی

باکتری‌ها عامل اصلی ایجاد دمل‌های ریوی هستند. امروزه داروهای موثری برای بهبود این اختلال وجود دارند؛ اما در کنار استفاده از این داروها انجام فیزیوتراپی نیز باعث کاهش شدت دمل‌های ریوی شده و بهبودی هرچه سریع‌تر را به‌همراه دارد. بنابراین اگر می‌خواهید به مرکزی مراجعه کنید که قیمت فیزیوتراپی در آن منصفانه باشد و خدمات فیزیوتراپی با بهترین کیفیت برای شما انجام داده شود، مجموعه تخصصی فیزیوتراپی کیانپارس بهترین انتخاب برایتان خواهد بود. درصورتی‌که قصد رزرو نوبت فیزیوتراپی از این مجموعه داشتید، می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت مرکز تخصصی کیانپارس اقدام به اخذ نوبت کنید.

سوالات متداول

1- ایجاد دمل‌های ریوی چه علائمی را به‌همراه دارد؟

اصولا علائم دمل‌های ریوی نامشخص است و می‌تواند با برخی بیماری‌های دیگر رخ دهد؛ اما سرفه خلط‌دار همراه با خون و چرک، تب و لرز، درد قفسه سینه، عرق کردن و خستگی ازجمله بارزترین علائم این اختلال محسوب می‌شود.

2- چه عواملی احتمال ایجاد دمل‌های ریوی را افزایش می‌دهند؟

سیستم ایمنی ضعیف، مصرف مواد مخدر و اختلالات عصبی مرتبط با بلع احتمال ایجاد دمل‌های ریوی را افزایش می‌دهند.

3- دمل‌های ریوی معمولا در چه افرادی دیده می‌شود؟

دمل‌های ریوی بیشتر در افراد مسنی که از بیماری‌های عصبی همچون سکته مغزی و آلزایمر رنج می‌برند و افرادی که مبتلا به نقص ایمنی هستند، دیده می‌شود.